Kasselrij fietsroute (2010)

Kasselrij of kastelnij? De vraag wordt vaak gesteld. Het antwoord komt uit de geschiedenis. Een kasselrij is eigenlijk gewoon een deel van het graafschap Vlaanderen. Kort na het jaar 1000 kende dit middeleeuwse vorstendom een enorme voorspoed. Handel en economie bloeiden, de bevolking nam toe, het graafschap explodeerde zowat. Om alles bestuurbaar te houden, vond de graaf van Vlaanderen het noodzakelijk zijn graafschap in te delen. Daartoe organiseerde hij de 'kasselrijen', of 'castellaniæ', want alles was toen natuurlijk in het Latijn. Later ontstond ook de Franse term 'châtellenie'. Zo’n kasselrij had allerlei bevoegdheden, zoals administratie en bestuur, fiscaliteit, economie, rechtspraak én militaire zaken. Eerst met een burggraaf aan het hoofd, en later stelde de graaf een nieuwe vertegenwoordiger aan, de baljuw.

En hoe komen we dan bij de 'Ghesellen van de Kastelnij'? De term 'kastelnij' wordt gebruikt in een werk dat in 1873 in Gent verscheen: twee volumes die nu, ruim een eeuw en een kwart later, nog steeds hét basiswerk over de geschiedenis van Veurne vormen: 'Geschiedenis der stad en kastelnij Veurne', door stadsarchivaris Edmond Ronse en politiecommissaris Pieter Borre, met de Gentse veelschrijver Frans De Potter. Voor die middeleeuwse 'castellania' wilden zij een Nederlands woord gebruiken, en zo kwamen ze uit bij 'kastelnij'. Een term die indertijd nooit gebruikt werd en die het ook niet gehaald heeft: we zeggen nu dus 'kasselrij'. Maar toen in 1985 een vereniging gesticht werd om het Veurnse een stimulans en promotie te geven, gingen de oprichters voor hun naam en hun 'oud-Vlaamse' eed te rade bij historicus Godgaf Dalle. Die baseerde zich meteen op die vorm. En zo zijn het de 'Ghesellen van de Kastelnij', die nu de publicatie van deze 'Kasselrijroutes' op zich nemen…

De Kasselrijroutes zijn nieuwe fietsroutes in wat vroeger de kasselrij Veurne was. Vanaf het stadscentrum van Veurne, waar een wandeling uitgewerkt is, bezoekt de eerste route achtereenvolgens Steenkerke, Eggewaartskapelle, Zoutenaaie, Alveringem, Sint-Rijkers, Gijverinkhove, Izenberge, Leisele, Beauvoorde (met een wandeling), Bulskamp en weer Veurne. Enkele kadertekstjes belichten aparte onderwerpen en uitgelezen foto’s tonen het mooiste van de route. Ze werden gemaakt door de ‘Ghesellen van de Kastelnij’, die tot deze route het initiatief namen. De eerste route is toegewijd aan abt Druve, die enkele keren in het verhaal opduikt, en natuurlijk was ook de strenge baljuw in ‘zijn’ kasselrij nooit ver weg…